Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- 1880-1900an [2024/10/08 13:30] – [1888-10: Perlantikan Residen British, J.P. Rodger] sazli
+++ 1880-1900an [2024/10/16 10:51] (kini) – [1890-an: Kegiatan Perikanan] sazli
@@ Line 23: / Line 23: @@
 (Sumber: [[https://www.blogger.com/profile/04945828012420305567|roshanilawatey]], 2010: {{ ::lampiran:sepanjang_jalan_pulang_sejarah_kuantan_2_pusat_pengumpulan_hasil_bijih_timah.pdf ||}}[[http://hanila-sepanjangjalanpulang.blogspot.com/2010/06/sejarah-kuantan-2-pembangunan-awal-1860.html|"Sejarah Kuantan (2) : Pusat Pengumpulan Hasil Bijih Timah"]]).
+(Kemungkinan antara sumber asal: Alias Abdullah, Jabatan Perancang MPK dan Fauziah binti Zakaria, {{ :lampiran:pahang_dalam_sejarah_bil_4_tahun_1989_.pdf ||}}[[https://fliphtml5.com/xqag/wxda/|"Pahang Dalam Sejarah, Bil.4, Tahun 1989"]], m.s.1: Sejarah Pembukaan Kuantan (1850-1970)).
 ===== 1883-11-08: Perlombongan Lim Ah Sam =====
@@ Line 67: / Line 68: @@
 Syarikat Pahang Corporation Limited ini terus menjadi kepentingan utama pihak pentadbir British di Pahang. Mereka terus berusaha untuk mendapat persetujuan Sultan Ahmad bagi perlantikan residennya di Pahang, bagi memastikan kepentingan ini dapat terus dijaga dan dimanfaatkan. Usaha ini akhirnya berhasil pada Oktober 1888, dengan perlantikan J.P. Rodger sebagai Residen Pahang yang pertama: //"Dalam bulan Oktober 1888 itu juga kerajaan British telah melantik seorang pegawainya bernama J.P. Rodger menjadi Residen British yang pertama di negeri Pahang. Tetapi pada hari bulan Julai 1889 baharulah ia datang ke Pahang memegang jawatannya itu. Sejarah mengenai Pahang yang telah ditulis oleh orang Barat berkenaan dengan kerajaan British meletakkan Residennya menggantikan wakil British di Pahang itu, terutama sebabnya yang telah dihebahkan oleh mereka ialah kerana pembunuhan yang telah berlaku terhadap seorang Cina rakyat British di negeri itu. Tetapi jika diperhatikan daripada kisah yang telah disebutkan di atas itu nyata sebabnya bukanlah kerana pembunuhan itu sahaja, melainkan terutamanya ialah kerana muslihat hendak memelihara kepentingan saudagar British yang telah menanam modal dalam syarikat yang menjalankan perusahaan melombong emas dan bijih timah di Pahang terutama syarikat British bernama Pahang Corporation Limited yang mendapat sokongan dari Pejabat Tanah Jajahan British di London."// ([[https://ms.wikipedia.org/wiki/Buyong_Adil|Haji Buyong bin Adil]], 1972: {{ buku:m959.5123buy-sejarahpahang_hajibuyongadil_.pdf ||}}[[https://www.goodreads.com/book/show/45735798-sejarah-pahang|"Sejarah Pahang"]] ([[http://lib.perdana.org.my/PLF/Digitisation/OCR%20Done/OCR%201/final/mus_list%20of%20book/M959.5123BUY-SejarahPahang%5BHajiBuyongAdil%5D.pdf|PDF]]), m.s. 276).
-//"Campurtangan Inggeris di dalam pentadbiran Negeri Pahang pada tahun 1888 telah memulakan era Sistem Residen. Melalui Sistem Residen, pentadbiran Negeri Pahang telah dibahagikan kepada beberapa daerah, antaranya ialah Daerah Kuantan. Daerah Kuantan telah ditadbirkan oleh seorang Pegawai Daerah. Pegawai Daerah yang Pertama dilantik pada 1 Julai 1889 ialah A.H.Wall. A.H.Wall mempunyai bidang kuasa yang luas dalam hal ehwal pembangunan tanah, percukaian dan kemasyarakatan. Di samping itu, terdapat banyak sistem pentadbiran negeri dan daerah di Negeri Pahang yang telah diberi nafas baharu melalui perubahan dasar-dasar pentadbiran oleh penjajah Inggeris. Antaranya ialah memperkenalkan sistem pentadbiran penguasa tempatan yang bertanggungjawab terhadap perkhidmatan bandar dan kesihatan kepada penduduk setempat."// (roshanilawatey, 29 Jun 2010: {{ :laman:sepanjang_jalan_pulang_sejarah_kuantan_3_pemodenan_dan_perubahan_dasar_pentadbiran.pdf ||}}[[https://hanila-sepanjangjalanpulang.blogspot.com/2010/06/sejarah-kuantan-3-pemodenan-dan.html|"Sejarah Kuantan (3) : Pemodenan dan Perubahan Dasar Pentadbiran"]]).
+Peristiwa campurtangan secara lebih terperinci:-
+//"Perpindahan kuasa yang berlaku di Pekan iaitu daripada tangan raja Melayu (corak pemerintahan tradisional) kepada Inggeris sememangnya menimbulkan ketegangan. Menyedari kemungkinan berlakunya kemelut politik ini, terutama gejala kuasa pemerintahan baginda diatasi oleh Inggeris, Sultan Ahmad melantik putera sulung baginda Tengku Mahmud sebagai Tengku Mahkota di samping memberikannya kuasa sebagai wakil Sultan di Pekan, sementara baginda sendiri berundur kira-kira 200 batu ke ulu Sungai Pahang di suatu kawasan yang bernama Pulau Tawar dan membina istana di sana. Baginda dikatakan bersemayam di Pulau Tawar selama 3½ tahun (Disember 1889 hingga Mei 1893) dan meninggalkan bandar Pekan, ibu negeri Pahang, di bawah jagaan Tengku Mahmud. \\
+\\
+Ada beberapa rentetan peristiwa yang membantu cepatnya campur tangan Inggeris di Pahang. Salah satunya ialah peristiwa pada suatu malam bulan Februari tahun 1888: seorang Cina yang berkedai di Pekan, Go Hui namanya, telah kena tikam tentang mulutnya pada suatu tempat berhampiran dengan istana Sultan Pahang. Hal ini telah heboh diketahui orang. Oleh sebab orang Cina yang kena tikam itu dikatakan seorang rakyat British di Singapura, maka Clifford telah masuk campur menyiasat siapakah yang telah menikam orang Cina itu. (Ada pendapat yang mengatakan Goh Hui bukannya rakyat British tetapi rakyat China, kerana dia datang terus dari negeri China). Bendahara Pahang iaitu Hakim Besar dalam negeri itu mengatakan pada perasaannya perbuatan itu ialah perbuatan hantu syaitan; tetapi Clifford tidak mahu percaya kepada cakap Bendahara itu. Dalam pada itu ada khabar angin mengatakan yang menikam Go Hui itu ialah seorang ketua hulubalang penjaga Sultan Pahang bernama Tuan Muda iaitu dengan titah Sultan Pahang kerana beginda telah jatuh berahi kepada isteri Go Hui itu yang bernama Ah Chu. Clifford telah meminta Sultan Pahang supaya baginda menawarkan hadiah kepada barang siapa yang dapat menangkap orang yang menikam itu. Oleh sebab permintaan Clifford itu, maka Sultan Pahang pun mengeluarkan surat titah menawarkan hadiah sebanyak seratus ringgit kepada barang siapa yang dapat membukakan rahsia itu. Tetapi surat itu tiadalah ditandatangani atau dicap dengan mohor baginda. Clifford telah berusaha hendak menyelesaikan hal itu. Ia bercadang menghantar Go Hui dan isterinya balik ke Singapura. Sultan Pahang mengatakan baginda tiada hendak menahan perbuatan Clifford itu, tetapi hendaklah Ah Chu itu terlebih dahulu menjelaskan hutangnya kepada baginda sebanyak $3,200.00. Dalam hal yang demikian, kira-kira pada bulan Mac tahun itu juga, Go Hui mati. Adapun ikhtiar Clifford (dan mungkin pihak yang terkemudian daripadanya) hendak mengetahui orang yang menikam Go Hui itu belumlah berhasil sehingga ke saat ini! Tiada berapa lama selepas itu iaitu pada 23 Jun 1888 Gabenur Negeri-Negeri Selat datang ke Pahang."//
+(Sumber: Yaakub Isa, 17 Januari 2008: {{ :laman:malaysian_educational_dialogue_kuantan.pdf ||}}[[https://sejarah-pendidikan.blogspot.com/2008/01/kuantan-i.html|"KUANTAN"]]).
+Sejurus selepas itu, A.H. Wall dilantik sebagai Pegawai Daerah Kuantan pada 1 Julai 1889: //"Campurtangan Inggeris di dalam pentadbiran Negeri Pahang pada tahun 1888 telah memulakan era Sistem Residen. Melalui Sistem Residen, pentadbiran Negeri Pahang telah dibahagikan kepada beberapa daerah, antaranya ialah Daerah Kuantan. Daerah Kuantan telah ditadbirkan oleh seorang Pegawai Daerah. Pegawai Daerah yang Pertama dilantik pada 1 Julai 1889 ialah A.H.Wall. A.H.Wall mempunyai bidang kuasa yang luas dalam hal ehwal pembangunan tanah, percukaian dan kemasyarakatan. Di samping itu, terdapat banyak sistem pentadbiran negeri dan daerah di Negeri Pahang yang telah diberi nafas baharu melalui perubahan dasar-dasar pentadbiran oleh penjajah Inggeris. Antaranya ialah memperkenalkan sistem pentadbiran penguasa tempatan yang bertanggungjawab terhadap perkhidmatan bandar dan kesihatan kepada penduduk setempat."// (roshanilawatey, 29 Jun 2010: {{ :laman:sepanjang_jalan_pulang_sejarah_kuantan_3_pemodenan_dan_perubahan_dasar_pentadbiran.pdf ||}}[[https://hanila-sepanjangjalanpulang.blogspot.com/2010/06/sejarah-kuantan-3-pemodenan-dan.html|"Sejarah Kuantan (3) : Pemodenan dan Perubahan Dasar Pentadbiran"]]). (Kemungkinan antara sumber asal: Alias Abdullah, Jabatan Perancang MPK dan Fauziah binti Zakaria, {{ :lampiran:pahang_dalam_sejarah_bil_4_tahun_1989_.pdf ||}}[[https://fliphtml5.com/xqag/wxda/|"Pahang Dalam Sejarah, Bil.4, Tahun 1989"]], m.s.1: Sejarah Pembukaan Kuantan (1850-1970)).
 ===== 1889-07-01: J.P. Rodger Mula Bertugas =====
@@ Line 164: / Line 173: @@
 (Sumber: Dr. R.G. Cant, 1973: {{ :lampiran:irsk.pdf ||}}[[https://www.mbras.org.my/monograph4.html|"An Historical Geography of Pahang"]] ([[https://fliphtml5.com/xqag/irsk/|PDF]]), m.s. 59-60).
+**LATAR LOKASI: [[beserah|Beserah]]**
 ===== 1890-an: Kegiatan Pertanian =====
@@ Line 251: / Line 262: @@
 \\
 (Sumber: [[https://www.blogger.com/profile/04945828012420305567|roshanilawatey]], 2010: {{ :laman:sepanjang_jalan_pulang_sejarah_kuantan_2_pusat_pengumpulan_hasil_bijih_timah.pdf ||}}[[http://hanila-sepanjangjalanpulang.blogspot.com/2010/06/sejarah-kuantan-2-pembangunan-awal-1860.html|"Sejarah Kuantan (2) : Pusat Pengumpulan Hasil Bijih Timah"]]).
+(Kemungkinan antara sumber asal: Alias Abdullah, Jabatan Perancang MPK dan Fauziah binti Zakaria, {{ :lampiran:pahang_dalam_sejarah_bil_4_tahun_1989_.pdf ||}}[[https://fliphtml5.com/xqag/wxda/|"Pahang Dalam Sejarah, Bil.4, Tahun 1989"]], m.s.1: Sejarah Pembukaan Kuantan (1850-1970)).
 //"While the new administration established tighter regulations for mining operations, it was forced to recognize the initial 77 year concession over 200 square miles. Development work and the low prices of the 1890s prevented much production but by 1906 the whole property was being exploited by Pahang Consolidated which would become one of the world’s largest lode mines."// (John Hillman, 2010: {{ :buku:epdf.pub_the-international-tin-cartel.pdf ||}}[[https://www.amazon.com/International-Routledge-Explorations-Economic-History/dp/0415554128|"The International Tin Cartel"]] ([[https://epdf.pub/the-international-tin-cartel.html|PDF]]), m.s.34)
@@ Line 268: / Line 281: @@
 Suatu perbincangan menarik berkenaan sejarah Pahang Consolidated Company Limited: Mine Exploration & Mining History - Mine Exploration Forum, 2011-2019: {{ :laman:view_topic_-_british_miners_in_malaya_1888-1915_uk_mine_exploration_forums_-_general_chat_.pdf ||}}[[https://www.aditnow.co.uk/community/viewtopic.aspx?t=5994|"British Miners in Malaya 1888-1915"]].
+===== 1908-1910: Pembinaan Jalan dan Perkhidmatan Feri =====
+//"Dalam tahun 1908, Jalan Kuantan – Gambang sejauh 18 ½ batu (30 km) telah disiapkan. Walau bagaimanapun, kenderaan-kenderaan perlu menyeberangi Sungai Kuantan di TANAH PUTIH dengan menggunakan feri yang telah dibuka pada 5 September 1910. Dengan terbukanya jalan ini, Gudang Rasau telah ditinggalkan dan Kuantan mula diperluaskan. Perhubungan dari Sungai Kuantan pula dikendalikan oleh Syarikat PCCL yang menyediakan perkhidmatan pengangkutan trak dan kereta api dari Sungai Lembing ke Pasir Kemudi dan kemudiannya belayar dengan menggunakan kapal wap ke Pelabuhan Kuantan. Pelabuhan Kuantan ini dibuka pada awal tahun 1900 dan dipindahkan ke Tanjung Gelang pada tahun 1970-an."// ([[https://www.blogger.com/profile/04945828012420305567|roshanilawatey]], 29 Jun 2010: {{ :laman:sepanjang_jalan_pulang_sejarah_kuantan_4_sistem_perhubungan_pengangkutan.pdf ||}}[[https://hanila-sepanjangjalanpulang.blogspot.com/2010/06/sejarah-kuantan-4-sistem-perhubungan.html|"Sejarah Kuantan (4) : Sistem Perhubungan & Pengangkutan"]]). (Kemungkinan antara sumber asal: Alias Abdullah, Jabatan Perancang MPK dan Fauziah binti Zakaria, {{ :lampiran:pahang_dalam_sejarah_bil_4_tahun_1989_.pdf ||}}[[https://fliphtml5.com/xqag/wxda/|"Pahang Dalam Sejarah, Bil.4, Tahun 1989"]], m.s.1: Sejarah Pembukaan Kuantan (1850-1970)).
+===== 1913-08-01: Penubuhan Kuantan Sanitary Board =====
+//"Melalui Warta Kerajaan Pahang Bil. 2167 bertarikh 1 Ogos 1913, telah ditubuhkan bertanggungjawab terhadap kawalan kebersihan, kesihatan dan pembangunan di dalam kawasan pentadbirannya dengan jawatan pengerusi “Kuantan Sanitary Board” pada masa itu disandang oleh Pegawai Daerah sendiri."// (roshanilawatey, 29 Jun 2010: {{ :laman:sepanjang_jalan_pulang_sejarah_kuantan_3_pemodenan_dan_perubahan_dasar_pentadbiran.pdf ||}}[[https://hanila-sepanjangjalanpulang.blogspot.com/2010/06/sejarah-kuantan-3-pemodenan-dan.html|"Sejarah Kuantan (3) : Pemodenan dan Perubahan Dasar Pentadbiran"]]). (Kemungkinan antara sumber asal: Alias Abdullah, Jabatan Perancang MPK dan Fauziah binti Zakaria, {{ :lampiran:pahang_dalam_sejarah_bil_4_tahun_1989_.pdf ||}}[[https://fliphtml5.com/xqag/wxda/|"Pahang Dalam Sejarah, Bil.4, Tahun 1989"]], m.s.1: Sejarah Pembukaan Kuantan (1850-1970)).
+===== 1918-11: Pembukaan Jalan Kuantan-Jerantut-Kuala Lipis =====
+//"Pada bulan November 1918, jalan raya dari Kuantan ke Kuala Lipis melalui Jerantut telah disiapkan. Siapnya jalan tersebut bermakna memudahkan perhubungan Kuantan dengan kawasan Pantai Barat. Sebelum itu, pegawai-pegawai dan orang-orang di Ulu Pahang yang hendak ke Kuantan terpaksa menghilir Sungai Pahang dengan menggunakan perahu atau rakit ke Pekan. Kemudian berjalan dari sana ikut pantai laut ke Singapura dan juga ke Kuantan. \\
+\\
+'Perjalanan dari Kuantan ke Kuala Pahang, selama 8 bulan dalam setahun dilakukan dengan menggunakan perahu jalak yang boleh memuatkan dua belas orang dan barang-barang hingga 15 tan dengan bayaran $25.00 bagi sehala perjalanan. Kapal kecil digunakan untuk pergi ke Singapura (Lihat Sejarah Pahang PSCP)…'."//
+(Sumber: [[https://www.blogger.com/profile/04945828012420305567|roshanilawatey]], 29 Jun 2010: {{ :laman:sepanjang_jalan_pulang_sejarah_kuantan_4_sistem_perhubungan_pengangkutan.pdf ||}}[[https://hanila-sepanjangjalanpulang.blogspot.com/2010/06/sejarah-kuantan-4-sistem-perhubungan.html|"Sejarah Kuantan (4) : Sistem Perhubungan & Pengangkutan"]]).
+(Kemungkinan antara sumber asal: Alias Abdullah, Jabatan Perancang MPK dan Fauziah binti Zakaria, {{ :lampiran:pahang_dalam_sejarah_bil_4_tahun_1989_.pdf ||}}[[https://fliphtml5.com/xqag/wxda/|"Pahang Dalam Sejarah, Bil.4, Tahun 1989"]], m.s.1: Sejarah Pembukaan Kuantan (1850-1970)).
 ===== Suasana Perlombongan Sekitar 1920-an =====
@@ Line 283: / Line 314: @@
 {{:peta:peta-kuantan-1928-salinan.png?900|Peta Kuantan 1928 (salinan tahun 1942-1943)}} \\
 Kawasan konsesi Pahang Consolidated Company Limited, di sebelah utara peta Kuantan 1928 (salinan tahun 1942-1943): //"Copied from a map published by the F. M. S. & S. S. Survey dept. 1928."// (Great Britain. War Office. General Staff. Geographical Section, 1942-1943: {{ :laman:pahang_1928_in_searchworks_catalog.pdf ||}}[[https://searchworks.stanford.edu/view/2829544|"Pahang, 1928"]]).
+===== 1933: Pembukaan Jalan Pekan-Kuantan =====
+//"Berikutnya, rangkaian jalan raya dari Pekan ke Kuantan (di Bt. 6 Jalan Gambang, sejauh 30 batu @ 48km) pula dibuka pada tahun 1933."// ([[https://www.blogger.com/profile/04945828012420305567|roshanilawatey]], 29 Jun 2010: {{ :laman:sepanjang_jalan_pulang_sejarah_kuantan_4_sistem_perhubungan_pengangkutan.pdf ||}}[[https://hanila-sepanjangjalanpulang.blogspot.com/2010/06/sejarah-kuantan-4-sistem-perhubungan.html|"Sejarah Kuantan (4) : Sistem Perhubungan & Pengangkutan"]]). (Kemungkinan antara sumber asal: Alias Abdullah, Jabatan Perancang MPK dan Fauziah binti Zakaria, {{ :lampiran:pahang_dalam_sejarah_bil_4_tahun_1989_.pdf ||}}[[https://fliphtml5.com/xqag/wxda/|"Pahang Dalam Sejarah, Bil.4, Tahun 1989"]], m.s.1: Sejarah Pembukaan Kuantan (1850-1970)).
 ===== Taburan Kawasan Bijih Timah (Setakat 1940) =====